PİLOT, 4 Şubat – 20 Mart 2021 tarihleri arasında, küratörlüğünü Özge Yılmaz’ın üstlendiği “Anima Mundi” adlı grup sergisine ev sahipliği yapıyor. Luna Ece Bal, Emine Boyner Kürşat, Hera Büyüktaşçıyan, Sibel Horada, Lara Ögel ve İrem Tok’un çalışmalarını bir araya getiren sergi, günümüzün eko-feminist politik kuramlarının da bir parçası ol
DEVAMIan cadılık kavramına dair düşünme pratiklerini içeriyor.
Anima Mundi’de yer alan altı sanatçı, çoğunlukla doğal malzemeler ve ritüelistik bir tavırla, bazen kişisel, bazense kolektif belleklerinin araştırmalarını yapıyor. Sergi, simyanın doğasına uygun şekilde, müdahale etmeden tanıklıkları aktarmaya, gündelik hayatın içindeki görünmez sihirleri açığa çıkarmaya ve hava, su, toprak ve ateşin işbirliğiyle Dünya’nın nabzını dinlemeye çalışan işleri bir araya getiriyor. Anima Mundi’de altı çizilen “cadılık” kavramı, farklı pratikleri ve geniş bir ezoterizm evrenini işaret ediyor; iyileşme/iyileştirme, doğayla/kentle ilişki kurma biçimleri, kişisel ritüeller/ayinler ve simya ekseninde şekilleniyor.
Sergi adını Hekate’den alıyor. Şifacılık ve kehanet yetenekleri ve büyüler üzerinde hâkimiyetiyle Antik Yunan’ın cadılık tanrıçası ve tarihte bilinen ilk cadı olarak kabul edilen; Ay, büyü, ölüler, hayaletler, mezarlıklar ve kavşaklar tanrıçası da olan Hekate, antik metinlerde Anima Mundi olarak tanımlanır. Hekate, Titanlar ve Olimposlular, yeryüzü ve yeraltı, canlılar ve hayaletler gibi ikili durumlar arasındaki sınırlardan ve geçişlerden sorumlu olduğu için “sınırlar üstü” bir karakterdir. Hekate, şifanın ve cezanın, aydınlığın ve karanlığın hâkimi olarak başlarda ana tanrıça kültünün simgesiyken, bu kült bir noktada Artemis ve Kibele’ye devredilmiş; Hekate sadece gecenin, yeraltının ve cadılığın tanrıçası olarak kabul edilerek daha okült bir karaktere dönüştürülmüştür. Bu ayrımla, kadınlara tarih boyunca atfedilecek olan “şefkatli kadın”, “kutsal anne”, “tekinsiz / kötü / korkulacak kadın” gibi karşıt arketipler de kendini göstermiştir. Hekate’nin bilinen tek tapınağının Muğla’da olmasına ve dahası Paganizm, Şamanizm gibi inanışların şifacılığı ve cadılık pratiğini nasıl beslediğine bakarak, İslamiyet öncesi Anadolu inanışlarıyla, cadılık pratiğinin paralelliklerini ve cadılığın salt batı kültürüyle ilişkilendirilmesinin bu kavramı ve etrafındaki evreni sınırlandığını da görebiliriz.
Tarih boyunca şifacı, ebe, bilge olarak yaşayan cadılar, Ortaçağ’la birlikte uğradıkları kıyımdan sonra da var olmaya devam etmiş; fakat kendilerini saklamayı tercih etmişlerdir. Ancak günümüzün sosyolojik gerçeklikleriyle paralel olarak, yeni bir cadılık dalgası giderek dünyayı sarmakta, uzun yıllardır bu pratiğin içinde olanlar artık kendilerini saklamamaya başlamakta, ayrıca bu kavramla ya da etrafında gezinen bağlamlarla ve ilişkilerle ilgilenenler de artmaktadır. Bu “geri dönüş”, güncel sosyo-politik, ekolojik ve estetik teorilerde de kendini göstermektedir.
Sergide Luna Ece Bal, geleneksel ebru tekniğini, doğadan elde ettiği boyalarla tuvallere uygularken bunu kişisel bir ayine dönüştürür. Emine Boyner Kürşat, otacılık pratiğinin de yansımasını görebildiğimiz çalışmalarında farklı coğrafyalardan hasat ettiği bitkilerden ürettiği mürekkeplerle doğa soyutlamaları üretir. Hera Büyüktaşçıyan, mucize ve mekân ilişkisini, akışkan ve tekinsiz temel kavramlarıyla birlikte irdelediği kolaj serisiyle, Azize Euphemeia ve ona adanan yapıların benzer bir kaderle değişken kent yapısı içerisindeki dönüşümünü konu alır. Sibel Horada, İstanbul’un suyunun izini sürdüğü videosunda, Taksim Meydanı ve Cumhuriyet Anıtı’na dair araştırmasını, ebru pratiğinin deneysel kullanımıyla ele alır. Lara Ögel, içlerinde kadim öğretilerin barındığı rivayet edilen, İstanbul’da bulunmuş fakat elimize sadece kapakları geçen üç gizemli kitap ile bizi kurgusal bir mitolojiye davet eder. İrem Tok, yaşadığı bölgeden topladığı su kalıntılarının içindeki mikroorganizmalara dair çizimleriyle, suyun bize göstermediği canlıları araştırarak, görünmezleri görünür kılar. Anima Mundi’de, sanatçıların resim, ebru, seramik, video ve yerleştirme medyumlarındaki üretimleri yer alır.
DAHA AZ GÖSTER
