“Sanat eseri koleksiyonu yapmak, insanı tanımak, yaşamın gizini çözebilmektir. Çünkü sanat, insanın varlığının anlamını kavramak, var olmanın erdemini belirleyerek vurgulamak, yaşanan dönemler ve geçmiş ile gelecek üzerinde analitik bir çözümleme yapabilmektir.”
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, Türkiye’nin gelişiminin kanıtı
DEVAMI olan sanat koleksiyonunu ülkemizde sergileyerek, toplumumuzun moral gücünü artırmakta ve kültür düzeyinin yükselmesine öncülük etmektedir. Yurt dışında düzenlediği sergiler de sanat eserlerinin tanıklığında Türk kültürünün uluslararası tanıtımını yapmaktadır. Türk sanatının gelişmesine katkıda bulunan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının Sanat Koleksiyonu Türk resim sanatının başyapıtlarından oluşmaktadır.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Sanat Koleksiyonu’nu, sanat tarihi kuramlarına göre değerlendirdiğimizde, 19. yüzyılın son yarısından başlayan romantizm ve realist romantizm etkilerini yüklenen sanatçıların yapıtlarından başladığını görürüz. Modernizm arayışlarının örnekleri, empresyonizmi Paris’in müzeleri ve sergilerinden gözlemleyerek, inceleyerek kendi biçemlerine kazandıran sanatçıların eserleriyle koleksiyonda yer alır. Hofmann etkisi figüratif ekspresyonlar, modernizmin kavranma çizgisini belirleyen örnekler, Türk resminin bu dönemine tanıklık eder. Modernizmi kübizm olarak algılayan sanatçıların soyut yorumlara evrilen düşüncelerinin örnekleri de bu koleksiyonda incelenebilir. Ancak Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının Sanat Koleksiyonu’nu uluslararası bir değere taşıyan en önemli sanat eserleri 1950 sonrası Türk resim sanatının tarihini yazan sanatçıların başyapıtlarından oluşmaktadır. Bu dönem ve başyapıtlar Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Sanat Koleksiyonu’nun uluslararası sergilerde de büyük bir merak ve hayranlıkla izlenmesini sağlamaktadır. Özellikle yurt içi ve yurt dışı sergilerde 1950 sonrası Türk resim sanatının sanatçılarının başyapıtlarından oluşan Koleksiyon, Türkiye’nin kültürünün göstergesi olarak övgülerle izlenmektedir.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Sanat Koleksiyonundan Başyapıtlar adlı sergimiz ve kitabımız, çağdaşlaşma ve çağdaş sanat bilincinin göstergesi olarak oluşturulan sanat değeri çok yüksek olan bir koleksiyonu ve başyapıtlarını ele almaktadır. Sanat tarihi kuramları doğrultusunda özenle seçilen başyapıtlar, resim sanatımızın dönemleri, sanatçıların kuşakları ve sanat hareketleri içindeki yerini, yapıldıkları dönemin özelliklerini yansıtan ayrıntılarını ve sanatçısının sanat yaşamı içindeki konumunu belirlemektedir.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, koleksiyonu ve koleksiyonunun değerini vurgulayan başyapıtlarıyla 2000 sonrasında açılmaya başlayan özel müzelere çağdaş sanat koleksiyonunun göstergesidirler. Paris Ekolü sanatçılarını kapsamına alan, soyut sanatın hareketini temsil eden sanatçıların başyapıtlarına sahip olan, Erol Akyavaş ve çağdaşlarını kararlı alımlarla koleksiyonuna kazandıran Banka, resim alımlarıyla çağdaş sanat müzelerine ön örnekleme oluşturmaktadır.
Aynı zamanda, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının, dünya ülkelerinde düzenlediği Türk resim sanatından kesitler sergileri de özel ve tüzel müzelerin örnek alması gereken etkinlikler olarak sanat tarihinde yerini alır. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının düzenlediği uluslararası sergilerin eserleri arasında yer alan Erol Akyavaş'ın "Son Seslere Ağıt" adlı yapıtı, basın ve yayın organlarının yakından ilgilendikleri ve izleyicilerin hayranlıkla izlediği, koleksiyonerlerin merakla takip ettiği bir başyapıttır.
Estetik değerleri, kompozisyon düzeni, öznel yorumu ve teknik ayrıcalığıyla Akyavaş'ın "Kaleler ve Yerler" serisinin bir örneği olan "Son Seslere Ağıt" resmi, resim sanatımızın gelişiminin göstergesidir. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Sanat Koleksiyonu’nda yer alan Erol Akyavaş'ın bir başka resmi. 1992 tarihli "Uç Mevki", "Yerler, Zamanlar ve Mekanlar" serisinin en önemli parçası olarak büyük önem taşıyan bir başka başyapıttır. Bu eser, kaligrafik soyutun müzikal senfonisini yaratarak Paris Ekolü sanatçıları içinde özgün bir yere sahip olan ve bu nedenle de önemli koleksiyonlarda yaşam bulan Selim Turan resimleri arasından belirlenen bir başyapıttır. Bir başka sanatçının, Selim Turan'ın 1950 tarihli "Soyut Kompozisyon"u Rembrandt Harmenszoon van Rijn'in 1657 tarihli, "Sığır Karkası/Carcass of Beef” adlı yapıtına soyut bir gönderme olması nedeniyle büyük önem taşır. Abidin Dino’nun Antibes resimleri ve Avni Arbaş’ın natürmortu da başyapıtlar arasında yer alır.
Paris Ekolü'nün bir başka Türk ressamı Hakkı Anlı'nın resimlerinin uluslararası değerini yansıtan, 1968 tarihli "İsimsiz" adlı, varoluşun anlamının sınırlarını zorlayan döngüsel devinimini yansıtan eseri de 20. yüzyılın yarısının soyut anlatımlarının başyapıtıdır.
Aynı dönemin üç figüratif ekspresyonist sanatçısı, Ömer Uluç, Alaettin Aksoy ve Mehmet Güleryüz'ün yapıtları arasında yer alan üç ayrı eser de başyapıt niteliğiyle koleksiyona değer katar.
Alaettin Aksoy'un üç figürün oluşturduğu ve yaşamın çetrefilli ilişkilerini sorgulayan "Müselles"i de sanatçının eserleri arasından alınarak Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Sanat Koleksiyonu’nda yer alan bir başyapıtıdır. Mehmet Güleryüz'ün, dünyanın giderek kirlenen sularının yok ettiği nesilleri kurtarmaya çalışırken kendisini feda eden insanın dramını yansıtan eseri de sanatçının başyapıtları arasından seçilerek Banka Sanat Koleksiyonu’na katılmıştır. Serhat Kiraz ve Şükrü Aysan, kavramlar, yerleştirmeler ve çağdaş işler alanında yenilikleri temsil eder. Canan Tolon'un kentleşme ile, doğanın yok oluşunu irdeleyen kompozisyonu yozlaşmaların temsili olan çalışması, sanatçılarının başyapıtları olarak Banka Sanat Koleksiyonu’ndaki yerini alır.
Modern sanat ve Türk resim ve heykel sanatının modernist dönemini kapsamına alan araştırmalara öncülük edecek olan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Sanat Koleksiyonu Başyapıtları kitabı ve sergisi, daha birçok sanatçı ve başyapıtlarını ele almakta ve sanatın tarihine taşımaktadır.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Sanat Koleksiyonu’nun başyapıtlarını Ankara Cer Modern Sanatlar Merkezinde sergilemek, Koleksiyon’un ne kadar önemli olduğunu vurgulamaktadır. Özellikle eserlerin neden başyapıt olduğunu belirleyen açıklamalarla kitaba dönüştürmek ve ülkemizde ilk kez yapılan sanat tarihi yazarlığını serimlemektedir. Verilen bilgiler, sanatçı ve resim bağlamında, eserin dönemini, tarzını ve yapım özelliklerini ve tarihsel öykülerini içermektedir. Tek tek resimleri açıklayan kitap ve sergi, aynı zamanda Banka Sanat Koleksiyonu’nun başyapıtlarını kapsamına alarak Koleksiyon’un önemini pekiştirerek kanıtlamaktadır.
DAHA AZ GÖSTER
